Tại sao cigar Cuba đắt đỏ? Bài 1: Kỳ công trồng và hái thuốc

Cigar Cuba nổi tiếng khắp thế giới, nhất là những người thuộc giới thượng lưu và tầng lớp trung lưu, những người có tiền và luôn theo đuổi đam mê chinh phục và khám phá một lĩnh vực hoặc nội dung nào đó. Ở Việt Nam, vài năm nay, hút cigar Cuba hay sưu tầm cigar Cuba đã được nhiều người biết đến và thực hiện. Thế nhưng, lý giải sâu là tại sao cigar Cuba luôn đắt đỏ thì không dễ mấy ai có đủ thông tin để trả lời đầy đủ, thuyết phục. CIGAR VIET chúng tôi đã gặp gỡ các nhân chứng, những người từng công tác tại Cuba trong thời gian dài để làm rõ các vấn đề mà độc giả quan tâm.

Anh Ngọc Hưng công tác ở Bộ Ngoại giao Việt Nam và đã từng có hơn 10 năm làm việc tại Cuba kể cho chúng tôi những thông tin hữu ích về cigar Cuba, từ kỹ thuật trồng lá thuốc cho đến ủ và cuốn thuốc. Hiện nay, anh đang làm cố vấn tuyên truyền cho nhà sản xuất, phân phối cigar Hanos, Lutus, Vinaboos. Anh lý giải, cigar Cuba đắt đỏ mà sao mà nhiều người vẫn thích dùng là vì các yếu tố: Kỳ công trong sản xuất nguyên liệu, kỳ công trong chọn nguyên liệu và cuốn thuốc; sản lượng có hạn; mùi vị cigar rất đặc trưng mà không loại thuốc nào có thể có được.

Phải qua nhiều lần hẹn hò, giữa tháng 5 vừa rồi người của CIGAR VIET mới được gặp anh Ngọc Hưng và nói chuyện kỹ hơn về cigar. Ở đây, CIGAR VIET xin hầu những người bạn yêu thích cigar một số thông tin về trồng và ủ lá thuốc, nguyên liệu chính để tạo ra một điếu cigar chính hãng mà anh Hưng đã chia sẻ.  

Công việc trồng cigar được bắt đầu vào 2 tháng nóng nhất trong năm là tháng 6, 7 và kéo dài 9 tháng. Đầu tiên là việc chuẩn bị đất để gieo hạt. Khu vực miền Tây Cuba là nơi có đất tốt nhất để trồng cigar.

Cũng giống như việc làm đất trồng hoa màu của nông dân Việt Nam, trước khi gieo hạt, đất phải được cày bừa tơi nhiều lần và bắt buộc phải cày bằng trâu để tránh nén đất. Sau đó hạt được gieo và phủ rơm lên trên, khi hạt nảy mầm sẽ được cấy cho đến khi đạt đến chiều cao nhất định thì sẽ được ngắt mầm để tập trung cho việc phát triển lá.

Sau 40 ngày lá có thể được thu hoạch, nhưng mỗi một cây chỉ được phép ngắt 2-3 lá. Khi ngắt lá phải ngắt từ dưới lên trên, lá bé được ngắt trước và chúng được sử dụng để làm những điếu cigar mini. Sau mỗi lần ngắt lá như vậy lại phải đợi thêm một vài ngày mới có thể tiếp tục, việc thu hoạch lá cigar ở mỗi cây có thể kéo dài đến cả tháng.

Để cuốn được một điếu cigar cần hai loại lá: Lá cuốn ngoài cùng là loại lớn, mỏng và được trồng trong nhà. Lá liên kết và lá làm lõi được trồng ngoài trời, tuy là cùng một cây nhưng lại có đặc điểm khác nhau tùy theo vị trí của lá trên cây.

Kể từ lúc lá được thu hoạch cho đến khi đạt tiêu chuẩn có thể dùng để cuốn cigar, lá thuốc sẽ phải trải qua một quy trình khác gồm 6 giai đoạn, những giai đoạn này sẽ quyết định hương vị, chất lượng của điếu xì gà, do đó sự cẩn thận, tỉ mỉ đến từng li và kinh nghiệm lâu năm của người nông dân là rất cần thiết.

Lá thuốc sau khi thu hoạch sẽ chuyển đến kho sấy. Kho sấy cigar được làm bằng gỗ có mái lợp bằng lá cọ khô – một loại cây đặc trưng và có rất nhiều ở Cuba.

Sau khi được chọn lọc kỹ lưỡng, lá thuốc được buộc thành từng cặp bằng một loại chỉ đặc biệt lên những dàn gỗ trong kho, những lá đã khô sẽ được chuyển lên cao hơn. Người ta phải thường xuyên kiểm tra nhiệt độ và độ ẩm trong kho để đảm bảo chất lượng của lá. Những lá để làm vỏ ngoài được hạ xuống vào buổi sáng sớm khi nhiệt độ chưa cao để tránh gãy lá.

Khi lá thuốc đã khô, người nông dân bắt đầu giai đoạn cho lên men, lá được buộc thành từng bó 30-50 lá và phủ vải bên ngoài, từng bó lá sẽ được đặt vào những thùng phuy bằng gỗ.

Đây là quá trình lên men tự nhiên kéo dài trong 30 ngày. Nhiệt độ trong nhà sẽ được kiểm tra thường xuyên, nếu cao quá 35 độ thì thùng phuy sẽ bị bỏ đi, lá thuốc được lấy ra lau và để thoáng gió sau đó sẽ được lên men trong một thùng khác.

Do nhiệt độ giữa đống lá thuốc tăng cao, hơi ẩm, nhựa, nicotin và chất ammonia được giải phóng dần. Nếu lên men ở nhiệt độ cao hơn sẽ làm cho lá có màu đậm hơn, hương vị đậm và gắt hơn, còn nếu nhiệt độ quá cao sẽ làm hỏng lá thuốc. Trong quá trình lên men này, các bó lá thuốc sẽ được đảo từ dưới lên trên, được làm ẩm bằng hơi nước nếu cần thiết.

Đây là quá trình quan trọng, quyết định chất lượng của điếu cigar. Lá thuốc lên men chưa đủ sẽ làm điếu cigar hay tắt và có vị đắng rất khó chịu. Ngược lại nếu lên men quá lâu sẽ làm cho điếu thuốc trở nên nhạt nhẽo.

Sau khi được lên men lần thứ nhất, lá thuốc sẽ được chọn lọc qua ba tiêu chí: Kích thước, màu của lá và kết cấu để sử dụng vào những mục đích khác nhau. Ví dụ như lá để cuốn bên ngoài cùng sẽ được quan tâm đặc biệt.

Những lá lớn nhất, tốt nhất được dùng để làm lá liên kết phần lõi thuốc. Lá liên kết có tác dụng tạo ra hình dáng của điếu cigar.

Lõi thuốc được tạo thành bởi ba loại lá: phần trong cùng của lõi làm từ những lá thuốc được hái từ ngọn cây, cháy chậm và là điểm nhấn trong hương vị của điếu cigar. Loại lá thứ hai được hái từ phần giữa của cây, hương vị của thuốc có được là nhờ loại lá này. Ngoài cùng là lá dẫn lửa tốt, được hái ở phần thấp nhất của cây.

Sau giai đoạn chọn lọc, lá thuốc làm lõi và liên kết chuẩn bị để lên men lần thứ hai.

Giai đoạn lên men cuối cùng này được thực hiện cẩn thận hơn, thời gian lâu hơn và cách thức cũng khác. Từng bó lá sẽ được xếp chồng lên nhau trên những kệ bằng gỗ, bên trên được phủ lá palma. Giai đoạn này kéo dài 1-3 tháng, tùy theo loại cigar sẽ được sản xuất

Trong giai đoạn này, bất cứ một sơ xuất nào cũng có thể làm hỏng toàn bộ số lá đã được kỳ công lựa chọn, quan trọng nhất là độ ẩm để lá có thể lên men tốt. Hằng ngày từng chồng lá sẽ được phun một lượng nước nhất định để duy trì độ ẩm, bước cuối cùng là rũ lá và chuyển sang khu làm thoáng. Tại đây lá thuốc được treo 4-5 tiếng với độ ẩm là 95%.

Trước khi được dùng để cuốn, lá thuốc sẽ được tách sống. Lá thuốc được xếp chồng lên nhau theo kích thước lớn, nhỏ; những lá đã hỏng sẽ được dùng làm lõi. Lá cuốn ngoài cùng sẽ được tách toàn bộ phần sống lá, còn lá liên kết sẽ chỉ tách một phần tư.

Để tách được sống lá, người thợ thủ công sẽ dùng một miếng kim loại có hình chiếc móng tay nhẹ nhàng tách sống và kéo rời ra khỏi lá, làm sao cho lá thuốc không bị rách. Tách sống xong, lá thuốc sẽ được xếp thành từng bó 25 chiếc và được ép phẳng.

Giai đoạn cuối cùng là cuốn thành điếu cigar hoàn chỉnh. Đây là cả một nghệ thuật và được thực hiện bởi những nghệ nhân. Nội dung tiếp theo CIGAR VIET xin phép hầu bạn đọc vào bài viết sau. (Còn nữa)

Đức Tâm